Geschreven door Belinda Fallaux
Alle kinderen hebben recht op gelijke en optimale ontwikkelingskansen, vinden we bij Kinderopvang Morgen. Daarom is ieder kind welkom bij ons, welke achtergrond het ook heeft en waar het ook geboren is. Inclusie is nauw verweven in onze visie.
“Kort gezegd houdt inclusie in dat iedereen op zijn eigen manier onderdeel is van de maatschappij”, zegt Janine Vaartjes, pedagogisch coach bij Up Kinderopvang (onderdeel van Morgen). “Inclusie staat recht tegenover uitsluiting en discriminatie en is daarom enorm belangrijk.”
Als maatschappelijke organisatie zeggen wij: ieder kind telt, ieder kind mag er zijn. “En ieder kind is anders”, geeft Janine aan. “Het ene kind heeft rood haar en sproeten, het andere een donker velletje en zwart haar. Weer een ander kind heeft een beperking. Elk kind heeft bovendien een andere culturele, religieuze of sociale achtergrond. In de media wordt ‘anders’ soms benadrukt als afwijkend, maar wij draaien het om. Ja, jij bent anders en dáárom ben je zo leuk! We omarmen de diversiteit.”
‘Of je nu kroeshaar hebt, in een rolstoel zit of maar één arm hebt, iedereen doet mee’pedagogisch medewerker Faridy Muzo
Bij Morgen willen we het niet bij mooie woorden alleen laten. Het draait om de praktijk. Janine: “We proberen inclusie daarom op de werkvloer, met de kinderen, laagdrempelig terug te laten komen. Een paar jaar geleden hebben we een pedagogische werkgroep opgericht die zich organisatie-breed bezighoudt met inclusie.”
De groep ging als eerste kritisch gaan kijken naar ons spelmateriaal en boekenaanbod. Janine: “We stelden onszelf de vraag: laten de boeken die we hebben een divers of juist eenzijdig beeld zien? Hoe staat het met ons tekenmateriaal – kan ieder kind zichzelf met zijn eigen huidskleur tekenen? En wat mist er nog aan divers spelmateriaal? We hebben hierin bewuste keuzes gemaakt. Boeken met een diverser kindbeeld bijvoorbeeld, en een breder assortiment kleurtjes. Maar ook materialen als een sushi-setje, wokgroente en een Marokkaans theesetje voor in de huishoek, naast de oer-Hollandse boterham met ei en kaas.”
Materialen en boeken zijn geen middel op zich, maar vormen een mooie aanleiding tot gesprekken met de kinderen, zo weet Faridy Muzo. Faridy is pedagogisch medewerker bij Up Willem van Rijswijckstraat. “Neem de nieuwe kleurpotloden die waren aangeschaft. We waren aan het kleuren en één kindje zei bij een lichtgekleurd potlood: ‘Kijk, dit is huidskleur’. Ik pakte een bruin potlood en vroeg: ‘En dit dan?’ Ik nam mezelf als voorbeeld. Toen kwamen de gesprekken los, want ze snapten: bruin is óók huidskleur.”
Ook de nieuwe boekjes maakten wat los. “Op de Dag tegen Racisme en Discriminatie werkten we met het thema Dit ben ik”, vertelt Faridy. “Het was mooi om te zien dat elk kind zichzelf herkende in boekjes waarin kindjes met verschillende huidskleuren afgebeeld waren. ‘Ikke zelfde als Faridy’, zei één van de peuters. Het was duidelijk dat de kinderen echt voelden dat ze erbij horen. En dat is precies wat we ze meegeven: of je nu donker kroeshaar hebt, in een rolstoel zit of maar één arm hebt, iedereen doet mee.”
“Het gesprek aangaan doen we ook met thema’s en activiteiten waarbij we zowel jonge als oudere kinderen betrekken”, vult Janine aan. “Zo kijken we met oudere kinderen soms Jeugdjournaal-filmpjes die over discriminatie en racisme gaan. Vorig jaar, tijdens de Week van Respect, gaf iemand van Welzijnswerk een gastles over inclusie en diversiteit. Tijdens een leuke oefening met kaartjes werd duidelijk dat elk kind anders is – en dat dat prima is! De kinderopvang is een kleine samenleving. We proberen de kinderen zoveel mogelijk kennis te laten maken met diversiteit, zodat ze ook een stapje kunnen zetten in de wereld van een ander.”
‘Pas als een kind zich gezien voelt, kan het zich ontwikkelen’pedagogisch coach Janine Vaartjes
Inclusie binnen de organisatie begint bij de medewerkers zelf. In meer opzichten zelfs. Janine: “Ook zij moeten zich gezien en gehoord voelen. Daarom zijn we met onze collega’s de gesprekken hierover aangegaan. Hoe zie je jezelf in je team? Is er genoeg aandacht voor jou en je achtergrond? Iedereen moet voelen dat hij of zij meetelt.”
Maar de gesprekken gaan ook over het eigen referentiekader, zo legt Janine uit. “Heb je vanuit je eigen jeugd of omgeving aannames of vooroordelen die in de praktijk misschien tot uiting komen? Dat is heel menselijk. En we hoeven het niet over alles eens te zijn met elkaar, maar het begint bij begrip. Soms staat iemand niet eens stil bij zijn eigen aannames. Daarom blijven we deze gesprekken geregeld voeren; ze leiden tot bewustwording.” Overigens is er ook bij werving en selectie binnen Morgen aandacht voor diversiteit en inclusie. “Bij ons werken veel vrouwen, maar we zien dat steeds meer mannen interesse krijgen in werken binnen de kinderopvang.”
Kinderopvang Morgen biedt ook een warm welkom aan kwetsbare kinderen. Zoals kinderen met een lichamelijke of geestelijke handicap of een ontwikkelingsachterstand. “Inclusie betekent dat we ook deze kinderen een fijne en veilige plek bieden”, zegt Faridy. “Bij ons vangen we bijvoorbeeld ook kinderen van het speciaal onderwijs op. We houden rekening met specifieke aandachtspunten rond hun verzorging of gedrag. Daarover hebben we nauw overleg met de ouders. We kijken met elkaar hoe deze kinderen het beste in de groep passen; onze plaatsings- en indicatiecommissie geeft daarover advies. Ook bij kindjes op onze kinderopvang die kwetsbaar worden of blijken te zijn, kijken we wat we ze kunnen bieden.” De uitkomst is soms ook dat de reguliere kinderopvang niet de beste plek is voor een kind.
Janine: “We proberen een prettige omgeving voor het kind te creëren die werkbaar is en waar het kind gestimuleerd wordt en zich kan ontwikkelen. Dat vraagt soms aanpassingen en extra inzet van medewerkers. Maar we zijn er voor álle kinderen.”
Elk kind moet zich op onze vestigingen prettig, gezien en gewaardeerd voelen. De groep, de medewerkers en de materialen spelen daarbij een rol. Ook ouderbetrokkenheid speelt een rol, zo besluit Janine. “We hopen dat ouders voelen dat ze welkom zijn en dat er ruimte voor ze is. En dat ze weten: mijn kind wordt gezien. Want pas als een kind zich gezien voelt, kan het zich ontwikkelen. Dat is ons doel!”
